Król poleskich bagien

Gdy myślimy o zwierzęciu charakterystycznym dla Polesia, od razu przychodzi nam na myśl żółw błotny bądź żuraw. Pierwszy z nich faktycznie jest największą osobliwością tych terenów, drugi natomiast kojarzy się nam z Polesiem, zapewne dzięki obfitości występowania i nierozerwalnej więzi z torfowiskami. Jednak ten tekst nie dotyczy żadnego ze wspomnianych zwierząt. Artykuł poświęcony jest temu, które – według mnie – jest niekwestionowanym królem poleskich bagien… Mowa o jednym z największych polskich ssaków – łosiu.

Już sama Matka Natura przystosowała te zwierzęta w sposób wręcz idealny do życia na terenie Polesia. Szeroko rozstawione racice oraz długie badyle* pozwalają łosiom poruszać się po miejscach niedostępnych na co dzień innym zwierzętom. Zadziwiające jest, z jaką gracją te, ważące nawet 700 kg (!), zwierzęta przemieszczają się po poleskich kniejach i mokradłach, praktycznie bezszelestnie. Co ciekawe, łosie nigdy nie galopują. Mogą biec kłusem, osiągając prędkość 30 km/h, a spłoszone, na krótkich dystansach, nawet 60 km/h. Wtedy faktycznie mogą narobić nieco hałasu, rozbryzgując kopytami wodę. W poszukiwaniu pokarmu łosie nie ograniczają się do terenów w okolicach wody, zaglądają również pod nią. Potrafią zanurkować na znaczną głębokość, wstrzymując swój łosi oddech na przeszło minutę! Wszystko po to, aby cieszyć się smakowitymi roślinami z dna zbiorników wodnych.    

Łosi ci u nas dostatek, sam niejednokrotnie spotykałem je na swojej drodze, i to dosłownie. Jadąc rano do pracy, często widuję klępę* z dwoma łoszakami*, korzystających z oferty miejscowego bistro na polu rzepaku, a i nie jeden byk – samiec łosia – przeskoczył mi tuż przed maską samochodu. Od razu przypomina się popularny (za moich czasów) serial Przystanek Alaska, gdzie w czołówce pewien łoś przechadzał się po ulicach niewielkiego miasteczka. Tak widowiskowe spotkania na Polesiu raczej się nie zdarzają. Najciekawsze spotkanie z tym największym z jeleniowatych przeżyłem tam, gdzie Parkowiec powinien, czyli w lesie. Było to pewnego jesiennego dnia, w okresie miłosnych uniesień łosi – bukowiska.

W ten wyjątkowo pochmurny i dżdżysty dzień wybrałem się w tereny obwodu ochronnego Orłów. To wyjątkowe miejsce, o którym wspomnę jeszcze nie raz, ale na chwilę obecną najważniejszą rzeczą, którą trzeba o nim wiedzieć, jest ogromna ilość występujących tam brzóz. Wyobrażacie sobie las, w którym jak okiem sięgnąć widać tylko białe pnie? Prawda jest taka, że łatwo tam stracić orientację i nie jeden Poleszuk* zdołał się o tym przekonać. 

W przechadzkach po Orłowie zawsze starałem się orientować według położenia Słońca, ale jak to zrobić, gdy pada deszcz? Tak, zgubiłem się… Przemoczony, głodny, bez zasięgu w telefonie (o GPS-ie można było zapomnieć), zmęczony kilkugodzinną wędrówką, przedzierałem się przez kolejne krzaczyska w poszukiwaniu drogi powrotnej. I wtedy – nie wiadomo skąd, nie wiadomo jak – pojawił się on. Naprzeciw mnie stanął potężny, ciemno umaszczony byk. Nie wiem, czy to zmęczenie, czy może bujna wyobraźnia sprawiła, że łoś ten urósł w mych oczach do nienaturalnych wręcz rozmiarów, niemniej czułem przed nim respekt.

Na jego głowie, niczym korona, spoczywały ogromne łopaty*. Zamurowało mnie – zastygłem w bezruchu, przyglądając się temu zjawiskowemu stworzeniu. Chyba nie wywarłem na nim podobnego wrażenia, bo spojrzał tylko przez chwilę, odwrócił się, po czym odszedł powoli w knieje, rozpływając się we mgle niczym duch… Chwilę po zniknięciu łosia pod moimi stopami ujrzałem dobrze znaną mi ścieżkę. Znalazłem drogę powrotną z Orłowa, a owo niezwykłe spotkanie sprawiło, że już zawsze będę uważał łosia za króla Polesia.

Tekst : Marek Tokarzewski 

Zdjęcia: Sławomir Wróbel

________________________________________________________

badyle – nogi łosia

klępa – samica łosia; łosza

łoszak – młody łoś; łosię

Poleszuk – mieszkaniec Polesia
łopaty - forma poroża łosia lub daniela